اعتیاد چیست ؟

هر نوع درگیر شدن و وابستگی به یک ماده ،که با وجود اثرات نامطلوبش، برای ذهن ما خوشایند بوده؛ و هر بار تجربه آن ماده، رغبت درونی ما را به تکرار آن تجربه بیشتر کند.

معتاد کیست؟

فرد معتاد طبق دیدگاه کمیته متخصصان تشخیص مواد اعتیاد آور، معتاد به شخصی میگویند که در نتیجه استفاده مداوم مواد اعتیاد آور در بدن او یک حالت مقاومت اکتسابی ایجاد میشود؛ به طوری که استفاده مداوم آن موجب کاهش تدریجی اثرات آن مواد میشود و در صورتی که آن مواد به فرد نرسد دچار اختلالات عصبی-روانی و دردهای جسمی میشود که این حالت به سندروم محرومیت نیز می گویند.

تفاوت بین عادت و اعتیاد چیست ؟

همه انسان‌‌ها به انجام فعالیت یا مصرف ماده‌ای خاص عادت می‌کنند، ولی از این طریق صدمه‌ای به خود شخص یا دیگران وارد نمی‌کنند، زیرا هر زمانی که شخص اراده کند می‌تواند مصرف ماده یا انجام فعالیت را کنار بگذارد. تفاوت اصلی میان عادت و اعتیاد این است که در اعتیاد مصرف ماده یا انجام رفتار خاص با وجود زیان و پیامد منفی کماکان ادامه پیدا می‌کند.

انواع اعتیاد

اعتیاد به دو دسته کلی تقسیم می‌شود، اعتیاد به مواد اعتیادر آور و اعتیاد رفتاری

1- اعتیاد به مواد مخدر

اعتیاد به تریاک، اعتیاد به شیشه، اعتیاد به هروئین، اعتیاد به ماری جوانا، اعتیاد به مواد استنشاقی و سایر مواد اعتیاد آور. در اعتیاد به مواد مخدر وقتی مصرف مواد مخدر به یکباره و ناگهانی قطع شود نشانه خماری ایجاد میشود. اعتیاد به مواد اعتیاد آور با تولرانس یا همان سازگار شدن بدن با مواد اعتیاد مخدر همراه است و مصرف کننده برای رسیدن به نشئگی مرتب میزان مصرف مواد را افزایش می دهد. اسهال، لرزش، تهوع یا دل پيچه و لرزش دست از اعلائم رایج خماری در اعتیاد به مواد مخدر هستند

2- اعتیاد های رفتاری

اعتیاد به کار، اعتیاد به قمار، اعتیاد به غذا، اعتیاد به اینترنت و سایر اعتیاد های رفتاری. اعتیاد رفتاری ، الگوهای رفتاری هستند که چرخه ای مشابه اعتیاد به مواد مخدر دارند، اول اینکه شخص (معتاد رفتاری) از انجام یک رفتار احساس لذت می‌کند و از آن رفتار به عنوان روشی برای بهبود تجارب زندگی ، تحمل استرس و اضطراب استفاده میکند. در اعتیاد رفتاری مانند اعتیاد به مواد مخدر شخص معتاد روابط خود را قربانی اعتیادش میکند. شواهد نشان میدهد که اعتیاد رفتاری مانند اعتیاد به مخدرها در فعالیت عادی مغز اختلال ایجاد میکند.

معیار های تشخیص وابستگی به مواد مخدر چیست ؟

برای تشخیص وابستگی به مواد حداقل وجود ۳ نشانه از نشانه های زیر لازم است:

1. تحمل: افزایش تدریجی مقدار ماده مصرفی لازم برای دستیابی به علائم مصرف آن ماده
2. پیدایش علائم ترک و در صورت عدم مصرف یا کاهش مقدار مصرف
3. تمایل دائمی به مصرف و تلاشهای ناموفق برای کاهش یا قطع مصرف ماده
4. مختل شدن فعالیت های اجتماعی ، شغلی و تفریحی
5. تداوم مصرف علی رغم آگاهی از عوارض آن

چه عواملی موجب اعتیاد می گردد ؟

عوامل بسیاری موجب اعتیاد می شود از جمله :

• کمبود اعتماد به نفس
• بیکاری و اشتغال کاذب 
• سابقه ی اعتیاد در خانواده
• کنجکاوی و حساسیت دوران بلوغ
• آزادی بیش از حد- محرومیت در خانه و خانواده
• ناراحتی روانی
• درد یا بیماری جسمی مزمن
• محیط نامساعد
• خانواده متزلزل و از هم پاشیده
• دوستان ناسالم
• کمبود امکانات فرهنگی

مراحل اعتیاد چگونه است ؟

اعتیاد به هر شکلی که باشد طی یک دوره ی سه مرحله ای انجام می شود :

1. مرحله آشنایی: در این مرحله شخص در اثر مسامحه یا تشویق دیگران یا میل به انجام یک کار تفریحی یا کنجکاوی یا علل دیگر مانند کسب لذت با مصرف مواد مخدر آشنا می شو د.

2. مرحله میل به افزایش مصرف مواد: در این مرحله بدن هر روز به دریافت مواد بیشتر نیاز پیدا می کند بعد از مدتها استفاده نامرتب از مواد مخدر شخص دچار شک و تردید می شود و برای رهایی از آن دست به مبارزه با امیال خود می زند .

3. مرحله اعتیاد (بیماری ): در این مرحله بعد از شک و تردید و شاید مدتی ترک اعتیاد ، شخص سرانجام به مرحله اعتیاد واقعی می رسد که اگر مواد مخدر بدون رعایت ترتیبات لازم ناگهان قطع شود نشانه های سندرم محرومیت بروز می کند.

درمان اعتیاد به چه صورت می باشد ؟

نجات از این بیماری نیازمند یک برنامه درمانی است که توسط یک تیم درمانی چند تخصصی و با مدیریت روانپزشکی جهت هر بیمار بطور اختصاصی طراحی و اجرا گردد. بنابراین پس از ارزیابی های دقیق تشخیصی، متناسب با شرایط هر بیمار، یک درمان تلفیقی دارویی و روانشناختی در نظرگرفته می شود که در بیماران مختلف متفاوت است.

همچنین هر برنامه درمانی ترکیبی است از :

• کنترل علائم حاد محرومیت (قطع مصرف)
• درمان پیامدها وعوارض ماده مصرف شده
• ایجاد تغییرات رفتاری و روانشناختی بلند مدت با هدف پیشگیری ازعود مصرف